شیــر یک غذای کامل است و به دلیل دارا بودن انواع املاح و بسیاری از ویتامین ها نقش مهمی در رشــد و حفظ سلامت انسان دارد. شیر و فرآورده های لبنی مهم ترین منبع تامین کلسیم است و مصرف آن جهت حفظ سلامت و استحکام استخوان ها، دندان ها و پوست توصیه می شود.   
اجزای شیر کدامند؟
ترکیب شیر در انواع مختلف پستانداران متفاوت است و مطابق با نیازهای تغذیه ای نوزاد دام است. عمده ترین منبع تولید شیر دردنیا گاو است و اصطلاح شیر به طور کلی به شیر گاو اطلاق می شود. تعادل و تنوع اجزای غذایی در شیر باعث شده است که با مصرف یک لیوان از آن در روز بتوان بخش عمده ای از مواد ضروری مورد نیاز بدن را تامین کرد. آب، بخش عمده شیر را تشکیل می دهد (87%). بقیه مواد شیر شامل چربی (4-5/3%)، پروتئین (5/3%)، لاکتوز یا قند شیر (7/4%)، املاح (8/0%) و ویتامین هاست.
اجزای متشکله شیر در سایر پستانداران کمی متفاوت است. به عنوان مثال میزان لاکتوز در شیر انسان به ترتیب بالاتر از شیر اسب، گاو و گاو میش و گوسفند است و یا مقدار پروتئین کازئین بیشتر از همه در شیر گوسفند و سپس در شیر گاو میش، گاو، بز، اسب و انسان وجود دارد.
نقش شیر در تغذیه انسان چیست؟
چربی شیر به دلیل دارا بودن 15-10% اسیدهای چرب کوتاه زنجیره قابلیت هضم بالایی دارد. همچنین چربی شیر حاوی اسیدهای چرب ضروری مورد نیازبدن است. پروتئین‌های شیر منبع مهمی در جهت تامین پروتئین مورد نیاز روزانه بدن است. نیم لیتر شیر 25-20% از کل پروتئین مورد نیاز روزانه افراد بالغ را تامین می کند و حاوی مقادیر قابل توجهی از تمام اسیدهای آمینه ضروری بدن است. با مصرف 4-3 واحد شیر و فرآورده های لبنی حدود 100% از کل نیاز روزانه بالغین به کلسیم برآورده می شود. دریافت کافی کلسیم در برنامه غذایی روزانه برای پیشگیری از پوکی استخوان ضروی است.
بر این اساس حداقل هایی برای پایه مصرف شیر و فرآورده های لبنی در افراد توصیه شده است که در جدول زیر ملاحظه می شود:

گروه های سنی                   تعداد واحد
کودکان قبل از سنین مدرسه         4-2
کودکان 9-4 سال                     4   -2
نوجوانان 16-10 سال               4-3
بزرگسالان                             4-2
زنان باردار و شیرده                4-3


هــر واحــد = 240 میلی لیتر یا یک لیوان شیر یا ماست و 480 میلی لیتر یا دو لیوان دوغ و یا 45 گرم پنیر