مسمومیت غذایی بر اثر خوردن غذای آلوده یا زیاد خوردن ایجاد می‌شود. علایم آن بیشتر با درگیری دستگاه گوارش همراه است و شدت این بیماری طیف گسترده‌ای دارد. گاهی آن‌قدر خفیف است که نیاز به اقدامات درمانی ندارد و گاهی در کودکان زیر 1 سال، افراد پیر و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف آن‌قدر شدت می‌یابد که جان آن‌ها را تهدید می‌کند. معمولاً مسمومیت غذایی از چند ساعت تا چند روز ادامه می‌یابد و طول مدت بیماری بستگی به عامل مسمومیت دارد.
موجودات میکروسکوپی از طریق آب، هوا، خاک یا راه‌های گوارشی وارد غذای انسان و حیوانات می‌شوند و آن‌ها را آلوده می‌کنند. معمولاً این موجودات تغییری در رنگ، بو و بافت غذا ایجاد نمی‌کنند و افراد، متوجه آلوده بودن غذا نمی‌شوند و آن را مصرف می‌کنند. بهترین راه پیشگیری، حفاظت مناسب از غذاها و رعایت بهداشت است. بیش از 200 عامل بیماری‌زای شناخته‌شده از طریق غذا منتقل می‌شوند.
- به طور کلی مسمومیت غذایی به 2 دسته کلی تقسیم می‌شود:  
1) مواد عفونی: شامل ویروس، باکتری و انگل‌ها
2) مواد سمی: شامل قارچ‌های سمی، حشره‌کش‌ها، برخی گیاهان و غذاهای دریایی 
یکی از بیماری‌های شایعی که بر اثر مسمومیت غذایی ایجاد می‌شود اسهال مسافران است. باکتری‌های اشرشیاکلی (E.coli)، کمپیلوباکتر ژژنی (C.jejuni) و شیگلا (shigella) از عوامل عمده این اسهال عفونی هستند. استفاده از دست‌های آلوده با مدفوع، باعث انتقال این عفونت از طریق آب و غذا می‌شود. کسانی که به طور مستقیم با غذا تماس دارند (مثل آشپزها، کارگرهای رستوران‌ها و ...) باید گواهی سلامت از وزارت بهداشت داشته باشند و در رعایت بهداشت کاملاً دقت کنند. در صورت مصرف گوشت خام یا گوشتی که خوب پخته نشده است، احتمال خطر بالایی برای ابتلا به این بیماری وجود دارد. به خصوص همبرگرهایی که بدون رعایت بهداشت تهیه می‌گردند و به خوبی پخته نمی‌شوند می‌توانند این بیماری را انتقال دهند. همبرگر خوب همبرگری است که کاملاً پخته شده باشد و هیچ قسمتی از آن به رنگ صورتی کمرنگ (که علامت کامل پخته نشدن گوشت است) نباشد. برگ‌های خام سبزیجات، میوه با پوست، لبنیات غیر پاستوریزه و غذاهای دریایی نیز جزء عواملی هستند که باعث اسهال مسافران می‌شوند. شیرهای آب یکی دیگر از عواملی است که به ‌راحتی باعث انتقال بیماری می‌شود. در واقع ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم با اشیای آلوده می‌تواند این بیماری را انتقال دهد. در آشپزخانه در صورت قرار دادن گوشت خام بر روی میز، حتماً میز را بشویید چون ممکن است با قرار دادن مواد غذایی دیگر این بیماری منتقل شود. اشتباه شایعی که مسافران می‌کنند استفاده از یخ است. با قرار دادن آب در جایخی باز هم قابلیت انتقال میکروب وجود دارد. بهتر است از یخ‌های فروشنده‌های سر راه استفاده نکنید و خودتان با آب سالم اقدام به درست کردن یخ نمایید.
حدود 85 درصد از مسافران به واسطه باکتری‌ها مسموم می‌شوند. اشرشیاکلی شایع‌ترین باکتری ایجاد اسهال مسافران است. در برخی نواحی علت حدود 72 درصد بیماری‌ها، این باکتری است. ویروس‌ها و انگل‌ها نیز در این بیماری سهیم هستند.
معمولاً اسهال مسافران به سرعت ایجاد نمی‌شود و ممکن است 2 تا 3 روز بعد از خوردن یا هنگام بازگشت به منزل ایجاد گردد.
به طور کلی اشرشیاکلی، علت شایع مسمومیت غذایی است. برخی از گونه‌های آن به صورت طبیعی در روده حیوانات و انسان یافت می‌شود. حدود صدها گونه از اشرشیاکلی وجود دارد که بیشتر آن‌ها همان‌طور که اشاره شد، مضر هستند.
این باکتری از طریق دست‌های آلوده به مدفوع، آب‌های آلوده، گوشت‌های خام و شیر و آب‌میوه غیر پاستوریزه منتقل می‌شود نقش این نکات بسیار مهم است چون به راحتی می‌توان با یک شستشوی ساده است با آب و صابون یا شستشوی مواد غذایی قبل از مصرف جلوی این مسأله را گرفت. کالباس، سوسیس، گوشت نیمه پخته‌شده و کاهو نیز این باکتری را منتقل می‌کنند. پس از ورود باکتری از طریق دهان، این باکتری وارد روده‌ها می‌شود و به سلول‌های مخاط روده‌ می‌چسبد و شروع به تکثیر می‌کند و هنگامی که تعداد آن‌ها زیاد شود، همگی شروع به آزاد کردن سم می‌کنند. سم ناشی از باکتری‌ها، مخاط روده را تخریب و دردهای شدید شکمی و اسهال را ایجاد می‌کند.
- علایم شایع
مدفوع شل و آبکی، دردهای شکمی، حالت تهوع، استفراغ، فوریت برای رفتن به توالت، تب، سردرد، دفع دردناک و مدفوع خونی از جمله علایم شایع این بیماری هستند.
معمولاً این اسهال و دردهای شکمی 3 تا 4 روز طول می‌کشد، ولی در برخی گونه‌ها ممکن است به 5 تا 10 روز هم برسد. حدود 2 تا 7 درصد عفونت‌های اشرشیاکلی، جان انسان را تهدید می‌کند و می‌تواند باعث مرگ شود. غیر از، از دست دادن آب و املاح زیاد که عارضه همه اسهال ‌است و کم‌خونی که امکان دارد به خاطر خونریزی ایجاد شود. اشرشیاکلی کارهای خطرناک‌تری هم بلد است؛ گاهی اوقات این باکتری ممکن است سندرمی ایجاد کند که باعث تخریب گلبول‌های قرمز ‌شود و در بعضی موارد، نارسایی کلیه ایجاد می‌کند که درمان آن در این حالت پیوند کلیه یا دیالیز طولانی‌مدت است. این سندرم در کودکان و پیران مرگ‌ومیر زیادی را موجب می‌شود.
- معاینات و آزمایش‌ها
در صورت مراجعه به دکتر، فشار خون، ضربان قلب، تعداد تنفس و درجه حرارت بیمار بررسی می‌شود و در صورت وجود علایمی از جمله کمبود مایع اقدامات لازم صورت می‌گیرد. نمونه مدفوع برای بررسی از لحاظ خون و موکوس گرفته می‌شود تا عامل بیماری تشخیص داده شود.
نمونه ادرار، وضعیت حجم آب بدن و کلیه‌ها را نشان می‌دهد و در صورت وجود مشکلی در کلیه از نمونه ادرار می‌توان به آن پی برد. نمونه خون در موارد شدید بیماری استفاده می‌شود. در صورت شدید بودن مشکل کمبود مایع در بیمار یا پایین بودن شدید فشار خون و اسهال شدید، گاهی لازم است بیمار بستری شود.
- درمان
در موارد خفیف بدون مراجعه به پزشک نیز می‌توان این بیماری را کنترل کرد. با مصرف روزانه 2 تا 5/3 لیتر مایعات، حجم آب از دست‌رفته را می‌توان جبران کرد. در 24 ساعت اول بهتر است از آب‌میوه‌های پاستوریزه، مایعات بدون کافئین، چای داغ و آب گوشت یا مرغ استفاده کنید. در 24 ساعت دوم غذاهای ملایم و نرم مثل برنج، سوپ، نان و غلات مصرف نمایید و به تدریج در روزهای بعد غذاهای دیگر را به رژیم خود بیفزایید.
برای آسایش بیشتر می‌توان از داروهای کاهنده حرکت روده‌ها، مثل لوپراماید استفاده کرد. بهتر است تا هنگامی که حالت تهوع و استفراغ دارید از غذای جامد استفاده نکنید.
- در صورت مشاهده هر کدام از علایم زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید:
وجود این علایم یعنی این‌که بیماری شدیدتر از آن است که خودبه‌خود یا با درمان‌های خانگی کنترل شود.
- حالت تهوع استفراغ و اسهال که بیش از 2 روز طول کشیده است.
- در مورادی که بیمار یک کودک زیر 3 سال است.
- وجود درد شدید در شکم و نواحی مقعد
- وجود علایم شکمی همراه با تب مختصر
- مواردی که بیش از 1 نفر بر اثر خوردن ماده غذایی بیمار شده است.
- اسهال شدید
- اگر با استفاده مایعات و پس از دو روز، علایمی از بهبودی مشاهده نشود.
- در صورت وجود استفراغ شدید که قادر به غذا خوردن نباشید.
- در صورت بروز علایم عصبی مثل دوبینی، سختی در بلع، ضعف عضلانی
- در صورتی که سیستم ایمنی شما ضعیف باشد (افرادی که ایدز، سرطان و مشکل کلیوی دارند یا تحت شیمی‌درمانی هستند).
- اگر علایمی از کاهش آب بدن مانند خشکی دهان و تشنگی زیاد وجود داشته باشد.
- پیشرفت سردرد احتمالی
- در صورت مشاهده علایم زیر فوراً به اورژانس مراجعه کنید:
- سرگیجه، احساس سبکی سر، اختلال در دیدن یا غش کردن
- تب بالای 5/38 درجه سانتی‌گراد همراه با علایم شکمی
- دردهای تیز و شدید شکمی که مداوم باشد و در عرض 10 تا 15 دقیقه از بین نرود.
- تورم شکم
- زردی پوست یا چشم
- استفراغ یا مدفوع خونی
- تیره‌رنگ شدن، کاهش حجم یا قطع ادرار
- اختلال در تنفس، حرف زدن و بلع
- تورم یک مفصل یا بیشتر یا ایجاد نقطه‌های قرمزرنگ در سطح پوست
در موارد متوسط تا شدید بیماری، از داروهای کاهنده حرکت روده استفاده می‌شود و برای آرامش مریض از داروهای پایین آوردنده تب نیز استفاده می‌گردد. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در برخی موارد مفید است؛ مثل ابتلا به بیماری با عامل شیگلا، ولی این کار جزء درمان‌های روتین نیست.
- پیشگیری
همان‌طور که گفتیم شستن دست‌ها یکی از عوامل عمده پیشگیری از انتقال بیماری است. آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چرا این‌قدر بر شستن دست‌ها تأکید می‌شود؟ شستن دست‌، مانع از گسترش میکروب‌ها می‌شود. در زندگی روزمره برای مسائل مختلفی از دستمانمان کمک می‌گیریم. مثلاً برای کندن باغچه، تمیز کردن بینی، تلفن کردن، نوشتن و ... دست انسان با محل‌های متفاوت و بسیاری تماس مستقیم دارد و برای همین مقادیر زیادی میکروب به خود جذب می‌کند که به راحتی می‌تواند آن را به دهان انتقال دهد.
- در موارد زیر حتماً دستان خود را بشویید:
- قبل از خوردن غذا یا قبل از آمادگی برای پخت‌وپز در آشپزخانه
- بعد از رفتن به توالت یا تمیز کردن سرویس‌های بهداشتی
- بعد از سرفه و عطسه یا پس از تمیز کردن بینی
- پس از تماس با حیوانات خانگی
- پس از خریدن یا پاک کردن میوه و سبزیجات یا گوشت و دیگر مواد غذایی
- پس از ملاقات بیمار
- همچنین پس از ورود به منزل دستان خود را با آب ولرم و صابون بشویید، این کار باید حدود 10 تا 15 ثانیه طول بکشد.
دور ناخن‌ها و لای انگشتان مکان مناسبی برای تجمع میکروب‌ها است، فراموش نکنید که به دقت این نواحی را بشویید. پس از شستن، دست‌های خود را با حوله یا دستمال کاغذی خشک کنید. زیاد وسواس به خرج ندهید. شستشو با صابون معمولی و آب لوله‌کشی شهری بهترین روش برای تمیز نگهداشتن دست است.
- روش‌های انتقال
- به طور کلی بیماری‌ از طریق زیر منتقل می‌شود:
- تماس مستقیم هنگام کشتار یا خرد کردن گوشت خام
- تماس مستقیم با روده‌های حیوانات به خصوص گاوها
- خوردن سبزیجات خام، ماهی و گوشت خام و غذاهای گوشتی نیمه‌پخته
- استفاده از آب‌لیمو و لبنیات غیر پاستوریزه
- مصرف برگ‌های خام سبزیجات، بدون ضد عفونی کردن
- استفاده از شیر آب آلوده و یخ‌های سر راه
- استفاده از غذای دوره‌گردهای خیابانی
- استفاده از آب باران، برف ذوب‌شد
- توصیه‌ها
- توجه به نکات زیر در سفر می‌تواند جلوی ابتلا به اسهال را بگیرد:
- از آب و آب‌میوه‌های بسته‌بندی‌شده و مجاز استفاده کنید.
- در صورتی که آب سالم در اختیار ندارید، حتماً آب را 3 تا 5 دقیقه بجوشانید.
- از ماهی‌ و گوشت‌های کاملاً پخته‌شده استفاده کنید و سعی نمایید سبزیجاتی را که به صورت داغ سرو می‌شوند، بخورید.
- برای مصرف دوباره غذای پخته‌شده را با دمای حدود 70 درجه سانتی‌گراد گرم و سپس مصرف کنید.
- غذاهای فاسدشدنی را بیش از 2 ساعت در خارج از یخچال قرار ندهید.
- پس از مصرف مواد غذایی آن‌ها را در یخچال قرار دهید.
- غذاهای خام مثل گوشت و مرغ خام را جدا از سایر غذاها نگهداری کنید.
بعد از اشرشیاکولی که سردسته عوامل ایجادکننده اسهال مسافران است دو باکتری دیگر هم در به وجود آمدن این مسمومیت نقش دارند.
- کمپیلوباکتر ژژنی
این باکتری که از طریق آب ناسالم، حیوانات خانگی آلوده، شیر و گوشت مرغ و بوقلمون منتقل می‌شود هم می‌تواند اسهال ایجاد کند. علایم بیماری 2 تا 10 روز بعد از خوردن مواد آلوده ایجاد می‌شود و حتی می‌تواند به صورت سردردی باشد که 10 روز طول کشیده است و برخی اوقات با اسهال آبکی و درد عضلانی هم همراه است.
ـ آب‌های زیرزمینی، جوی‌ها و دریاچه‌ها
- خوردن آب استخرها و دریاچه‌ها در هنگام شنا کردن
- تماس با مدفوع آلوده (در کودکان گاهی 1 تا 2 هفته پس از بهبود بیماری باکتری در مدفوع یافت می‌شود.)
- عدم رعایت بهداشت و نشستن
- شیگلا
سومین علت عمده اسهال مسافران است. مایعات و غذاهای آبکی که دوباره گرم نمی‌شوند یا به‌ وسیله افرادی که بهداشت را به خوبی رعایت نمی‌کنند، تهیه شده‌اند، از روش‌های انتقال این بیماری هستند. این باکتری در آب‌های فاضلاب وجود دارد و می‌تواند در درجه حرارت اتاق تکثیر یابد. گوشت، مرغ، شیر و لبنیات، سالاد و غذاهایی که در تماس مستقیم با دست هستند و برای مصرف دوباره گرم نمی‌شوند، از جمله غذاهایی هستند که ممکن است این باکتری را در خود تکثیر دهند. حدود 1 تا 7 روز بعد از خوردن غذای آلوده، علایم آغاز می‌شود. این علایم عبارتند از: تب متوسط تا شدید، دردهای شکمی، استفراغ، وجود خون و موکوس در مدفوع (مدفوع خونی و کف‌آلود). پیشگیری از این دو باکتری هم مانند اشیرشیاکلی است. رعایت بهداشت فردی قدم اول مبارزه است.? به غیر از اسهال مسافران، مسمومیت‌های غذایی دیگری هم وجود دارند که اگرچه همه آن‌ها تقریباً یک سری علامت مشترک مثل اسهال، درد کرامپی شکم و سردرد را دارند ولی عامل به وجود آورنده‌شان متفاوت است و بالتبع بعضی علایم جزئی و نحوه پیشگیری و درمان متفاوتی دارند. برای نمونه چند عامل شایع و مهم این بیماری‌ها را در زیر می‌آوریم:
ـ سالمونلا
از باکتری‌هایی است که مسمومیت غذایی ایجاد می‌کند و از طریق گوشت، مرغ، بوقلمون و تخم‌مرغ‌های خام یا کامل پخته‌نشده منتقل می‌شود. دست‌های آلوده فردی که غذا تهیه می‌کند نیز می‌تواند یک روش انتقال باشد. علایم بیماری 6 تا 48 ساعت بعد از خوردن غذای آلوده ظاهر می‌شود و تب، حالت تهوع، سردرد، دردهای شدید شکمی، اسهال و استفراغ در این بیماری 2 تا 7 روز طول می‌کشد. پیشگیری آن مشابه اسهال مسافران است. این باکتری جان افراد پیر، کودکان و افراد دارای نقص در سیستم ایمنی مثل مبتلایان به ایدز یا کسانی که شیمی‌درمانی کرده‌اند را تهدید می‌کند.
ـ استافیلوکوک طلایی
این باکتری به مقدار زیادی روی پوست انسان، دمل‌ها، جوش‌ها و در عفونت‌های گلو وجود دارد. در صورتی که غذا در تماس مستقیم با دست آلوده قرار گیرد، بیماری منتقل می‌شود. این باکتری که ممکن است در گوشت مرغ، سالاد، پنیر، تخم‌مرغ و شیرینی و غذاهای پرخامه وجود داشته باشد که تولید سم می‌کند و سم تولیدشده علایم بیماری را به وجود می‌آورد. بیماری 1 تا 8 ساعت پس از خوردن شروع می‌شود و استفراغ، اسهال، حالت تهوع و دردهای شکمی آن 1 تا 2 روز به طول می‌انجامد. حرارت، سم استافیلوکوک را از بین نمی‌برد و مهم‌ترین راه پیشگیری آن رعایت بهداشت فردی و بهداشت غذا است. با سرد کردن سریع غذا می‌توان از رشد باکتری جلوگیری کرد؛ به این صورت که غذا را در ظرفی که عمق آن کمتر از 10 سانتی‌متر است بریزید و در فریزر قرار دهید و پس از یخ‌ زدن، روی آن را بپوشانید.
ـ کلستریدیوم بوتولینیوم
در غذاهایی که اسید کمی دارند و در محیطی نامناسب نگهداری می‌شوند، باکتری‌ایی رشد می‌نماید که سم خطرناکی تولید می‌کند. ترک‌های ظروف، درهای تورفته قوطی‌ها، کنسروهای بادکرده و گودشده و شیشه عطر خالی، ممکن است به این باکتری یا سم آن آلوده باشند. در بسته‌بندی‌های ناسالم یا قرار دادن بسته‌بندی‌های سالم در محیط اتاق به مدت طولانی، امکان رشد این باکتری بیشتر می‌شود. کلستریدیوم نیازی به اکسیژن ندارد و ممکن است سم آن یا خودش در کنسروهای در بسته وجود داشته باشد. در حدود 4 تا 27 ساعت پس از خوردن کنسرو آلوده، علایم شروع می‌شوند. این باکتری سیستم عصبی را درگیر می‌کند و باعث دوبینی، افتادن پلک‌ها، اختلال در صحبت‌ کردن، مشکلات بلع و تنفس می‌شود. در صورتی که بوتولیسم درمان نشود، بسیار کشنده است و باید بلافاصله به اورژانس مراجعه کرد. برای پیشگیری از ابتلا به بیماری توسط این باکتری بهتر است از کنسروهای استاندارد استفاده کنید و هنگام خرید از انتخاب کنسروهای بادکرده و تورفته اجتناب نمایید. قبل از مصرف کنسروها آن‌ها را خوب بجوشانید و همچنین حتماً غذاها را هنگام مصرف دوباره گرم کنید و آن‌ها را بالای 60 درجه سانتی‌گراد یا پایین 5 درجه سانتی‌گراد نگهداری نمایید.
مسمومیت بوتولیسم هر ساله جان چندین نفر را می‌گیرد در حالی ‌که پیشگیری از آن بسیار آسان است.
- ویروس‌ها
ویروس‌ها هم یکی دیگر از دسته عوامل مسمومیت غذایی هستند. ویروس‌ها که موجوداتی بی‌جان هستند با قرار گرفتن در یک محیط زنده می‌توانند تکثیر شوند و از بدن میزبان به عنوان محلی برای رشد و نمو استفاده کنند. این رشد و نمو ممکن است برای میزبان به قیمت یک اسهال شدید تمام شود. سردسته ویروس‌هایی که عامل اسهال هستند. هپاتیت A است.
- هپاتیت A
تماس با آب فاضلاب و مصرف آب آلوده باعث انتقال این ویروس می‌شود. انتقال از فرد به فرد هم شایع است و رعایت بهداشت توسط کسانی که تماس مستقیم با غذا دارند الزامی است. هپاتیت A در فصل تابستان و گرما که مردم به استخرها و رودخانه‌ها می‌روند شیوع بیشتری دارد. علایم بیماری حدود 14 تا 50 روز بعد از وارد شدن ویروس به بدن شروع می‌شود و با یک تب خفیف ناگهانی به همراه خستگی، درد عضلانی، حالت تهوع، استفراغ، دردهای شکمی و کاهش اشتها خود را نشان می‌دهد. به دنبال آن به این علایم بزرگی کبد، زردی و تیره شدن رنگ ادرار نیز اضافه می‌شود و در نهایت پوست بدن و چشم‌ها نیز زرد خواهد شد و بیمار به هپاتیت A مبتلا می‌شوند. اگرچه این بیماری به خطرناکی هپاتیت B و C نیست و خودبه‌خود هم محدود می‌شود ولی ممکن است علایم بیماری مانند اسهال جان بیمار را تهدید کند.
بعد از هپاتیت A، نورو ویروس‌ها و روتا ویروس‌ها به عنوان ویروس‌های مولد اسهال مطرح هستند.
نورو ویرس‌ها در صدف، آب آلوده و سبزیجات آلوده به مدفوع وجود دارند و در صورتی که آشپز بیمار و تنبل باشد، غذا نیز آلوده می‌شود. چون آشپز تنبل معمولاً بهداشت را رعایت نمی‌کند و به شستشوی دست‌ها اهمیت نمی‌دهد. در حدود 24 تا 48? ساعت بعد از ابتلا علایم اسهال، استفراغ، حالت تهوع، دردهای شکمی، تب و لرز و درد ایجاد می‌شود و تا چند روز ادامه می‌یابد.
روتا ویروس‌ها هم یکی از شایع‌ترین علل مسمومیت غذایی در کودکان زیر ? سال هستند که از طریق زمین‌های بازی مشترک بین بچه‌ها و آلودگی غذا با مدفوع ایجاد می‌شود. بچه‌های کوچکی که معمولاً بدون رعایت بهداشت خاک‌بازی می‌کنند به راحتی می‌توانند این بیماری را به یکدیگر منتقل ‌کنند.
روش پیشگیری از اسهال‌های ویروسی بسیار ساده و مهم است. بهترین کار این است که از آب آلوده استفاده نکنیم. رعایت بهداشت فردی، بهداشت غذا، آموزش مسائل بهداشتی به کارکنان اغذیه‌ فروشی‌ها و کودکان و جلوگیری از تماس در هنگام ابتلا به اسهال و استفراغ از نکات مهم پیشگیری هستند. از آن‌جایی که نورو ویروس‌ها و هپاتیت A در غذاهای دریایی مثل ماهی‌ و صدف وجود دارند، تهیه صحیح این‌ها می‌تواند جلوی ابتلا را بگیرد. در فصل تابستان باید پیشگیری با دقت بیشتری انجام شود.
اسهال آبکی، تب و استفراغ متوسط تا شدید از علایم گرفتاری با این ویروس است.
- انگل‌ها
انگل‌ها هم موجوداتی هستند که می‌توانند ایجاد اسهال کنند. اگرچه این موجودات کمتر مسمومیت غذایی ایجاد می‌کنند و معمولاً با خوردن آب آلوده منتقل می‌شوند ولی مدت زمان زیادی زنده می‌مانند و علایم خفیفی ایجاد می‌کنند.
یکی از این انگل‌ها ژیاردیا است که بیماری خفیفی ایجاد می‌کند و اغلب اسهال آبکی ناشی از آن 1 تا 2 هفته طول می‌کشد. انتقال آن بر اثر خوردن آب‌های آلوده دریاچه‌ها یا بخار کولرها در آب و هوای کوهستانی ایجاد می‌شود.
کریپتوسپوریدیوم انگل دیگری است که اسهال ایجاد می‌کند. این بیماری شدید نیست ولی حجم بالایی از اسهال آبکی را برای مدت زمان 2 تا 4 روز ایجاد می‌کند و در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مثل بیماران مبتلا به ایدز، سرطان و مشکلات کلیوی)، حتی بیشتر طول می‌کشد. این بیماری نیز از طریق آب‌های آلوده منتقل می‌شود. به غیر از باکتری‌ها و انگل‌ها مواد بسیاری هستند که می‌توانند مسمومیت غذایی و اسهال ایجاد کنند ولی شیوع کمتری دارند. تماس با مواد سمی، خوردن قارچ‌های سمی و استفاده از گیاهانی که با حشره‌کش‌ها آلوده شده‌اند یکی از این موارد هستند.
بیماری ناشی از خوردن قارچ سمی، به نوع قارچ خود‌شده بستگی دارد و از خفیف تا کشنده متغیر است. اغلب اوقات علایمی نظیر تهوع، استفراغ و اسهال به وجود می‌آید، ولی سم برخی از قارچ‌ها علایم عصبی از قبیل لرزش، تعریق، توهم و کما هم ایجاد می‌کنند. مسمومیت با این قارچ‌ها می‌تواند منجر به مرگ شود. حشره‌کش‌ها هم مثل بعضی مواد صنعتی دیگر از طریق خوردن سبزیجات آلوده یا حتی به طور تصادفی مثلاً پاشیدن روی یک ظرف غذای بدون درپوش می‌توانند مسمومیت ایجاد کنند. این مسمومیت‌ها بیماری خفیف تا شدیدی را ایجاد می‌کنند و علایمی مثل ضعف، دوبینی، سردرد، دردهای شدید، اسهال و افزایش بزاق و لرزش دست و پا را در بیمار پدید می‌آورد. خوردن میوه‌های نشسته و صیفی‌جات آلوده به حشره‌کش، شایع‌ترین روش انتقال است. در صورت مسموم شدن با قارچ‌های سمی یا حشره‌کش‌ها، باید به سرعت معده تخلیه و از داروی پادزهر استفاده شود. این نوع مسمومیت‌ها گاهی بسیار خطرناک‌ هستند و نیاز به بستری در قسمت مراقبت‌های ویژه (ICU) دارند.