همه چیز در باره ماهی تن  

ماهی ها کلا جزء دسته غذاهای پر خاصیت به حساب می آیند و به خصوص در سالهای اخیرو با افزایش نتایج مثبت حاصل از تحقیقات جایگاه مناسبی هم در برنامه غذاییروزانه افراد باز کرده اند.ماهی تن از آن غذا هایی است که به دلیل سادگی تهییه،در فهرست غذاهای اغلب خانواده جای دارد ، اما ماهی تن چه خواص ویژه ای دارد؟  

انواع ماهی های تن Tuna Fish که گاهی به غلط تن ماهی نامیده می شوند ، زیر مجموعه ای از خانواده بزرگ ماهی های اقیانوسی به نام Scombridae هستند و در زیر شاخه Thunnus دسته بندی می شوند . بعضی از انواع تن خون گرم هستند. بر خلاف انواع دیگر ماهی که گوشت سفید دارند ،ماهی تن گوشت صورتی یا قرمز تیره دارند. علت قرمزی گوشت این نوع از ماهی ، میزان زیاد میوگلوبین (پروتئین محتوی آهن در عضله )است از این رو گوشت سفید ماهی تن دارای پروتئین و ویتامین های بسیاری است.ماهی تن منبع بسیار خوبی برای پروتئین ، مواد معدنی نظیر سلنیوم ،منیزیم و پتاسیم و همچنین ویتامین های ب 1 ، ب6 ، ب3 است.                  

مهمتر از همه این که گوشت ماهی تن هم مانند گوشت بیشتر انواع ماهی ها ، سر شار از اسید های چرب ضروری مانند امگا 3 است که مصرف آن ضایعات پوستی و التهابات را کاهش داده و سرعت بهبود در بیماران قلبی را بالا میبرد. اسیهای چرب امگا 3 به طور کلی از مواد مغذی به شمار می آیند که حکم پیشگیری کننده از بیماری های مزمنی نظیر بیماری های قلبی- عروقی ،دیابت نوع دوم و برخی از انواع سرطان را دارند.

خوردن ماهی های حاوی امگا 3 برای کاهش بیماری های قلبی- عروقی بسیار مفید است جرا که این ماده مغذی میزان چربی خون (چربی هایی مانند کلسترول و تری گلیسیریدها) را کاهش می دهد؛میزان کلسترول خوب یا HDL را افزایش میدهد؛تجمع پلاکت را پائین می آورد و از لخته شدن خون جلوگیری می کند،با کاهش سلول های اندو تلیال و تولید مشتقات پلاکت عامل رشد ، از ضخیم شدن رگ ها جلوگیری می کند؛ فعالیت دیگر مشتقات شیمیائی سلولهای دیواره رگها که باعث آرامش و باز شدن رگها می شود را افزایش می دهد؛ تولید مواد پیام آورنده های شیمیائی بنام سیتوکسین ها را نیز کم می کند،موادی که در واکنش التهاب مربوط به سختی رگ ها نقش دارند.

ماهی تن از جهت دیگری هم برای بیمارین قلب مفید است چرا که با دارا بودن ویتامین ب 6 ،سطح همو سیستئین خون را پائین می آورد و از آسیب به دیواره رگ پیشگیری می کند .انجمن قلب آمریکا برای بیماران مبتلا به تری گلسیرید بالا و فشار خون بالا ، مصرف دو بار در هفته ماهی های حاوی امگا 3 نظیر ماهی تن را توصیه می کند .چرا که در تحقیقات این انجمن در سال 2005 ،به میزان 6/6 درصد کاهش تری گلسیرید در گروه مصرف کننده ماهی های امگا 3 اتفاق افتاده.مصرف ماهی تن برای مبتلایان به دیابت نوع دوم هم سودمند است البته بهتر است که این بیماران از انواع تازه یا قوطی شده در اب به جای روغن دار استفاده کنند. همچنین خوردن ماهی غنی از امگا3 مانند ماهی تن ، حداقل هفته ای دوباراز پیشرفت گرفتگی رگ ها در زنان دیابتی پس از یائسگی آنان جلوگیری می کند مصرف ماهی تن برای دانش آموزان به خصوص در ایام امتحانات هم بسیار توصیه می شود ؛ چرا که عملکرد مغز را افزایش می دهد .

مضرات :

ماهی تن از جمله ماهی هایی است که علاوه بر مواد مفید مانند فسفر و ید از میزان جیوه قابل توجهی هم برخوردار است و چنانچه به مقدار زیاد مصرف شود احتمال بروز برخی بیماری ها از جمله بیماری خای عصبی را افزایش میدهد.

جیوه از عناصر سنگین به شمار می رود و استفاده زیاد آن برای بدن حکم مواد سمی را دارد.این عنصر با آنزیم های درونی بدن ترکیب و مانع از عمل آنها می شود.تجمع جیوه در بدن منجر به اختلالات شنوائی ،لرزش عضلات ،بروز بی حسی عمومی و برهم خوردن متابولیسم درونی می شودو از همه مهم تر اینکه جیوه عملکرد سیستم عصبی را مختل می کند و به رشد بافت مغزی آسیب جدی می رساند. به همین دلیل مصرف زیاد تن ماهی برای مبتلایان به بیماری های مغزی و عصبی و همچنین کودکان و مادران باردار توصیه نمی شود؛ زیرا سیستم مرکزی و عصبی جنین را که به سرعت در حال رشد است تحت تاثیر قرار می دهد.

در همین راستا سازمان استاندارد غذایی انگلیس از سال 2003 قانون محدودیت مصرف ماهی تن برای زنان باردارو شیرده وضع کرده است که بر اساس آن زنان باردار و شیرده نباید بیشتر از دوقوطی متوسط در هفته ماهی تن مصر کنند.

جالب است بدانید که با وجود نقش پیشگیری کننده ای که مصرف به اندازه ماهی تن در برابر سرطان دارد، نتیجه تحقیقی که در سال 2003 در آمریکا منتشر شده نشان می دهد :مصرف زیاد وبیش از اندازه ماهی تن ، به دلیل همراه داشتن جیوه ،احتمال بروز برخی از بیماری ها مانند سرطان را افزایش می دهد.

روش استفاده:

با توجه به انچه گفته شد بهتراست برای استفاده مناسب از مواد غذایی بیشتر از دوتا سه بار در هفته از انواع ماهی استفاده نشود و همچنین برنامه غذایی مان فقط شامل یک نوع ماهی نباشد ،بلکه در مصرف ماهی ها هم تعادل و تنوع را در نظر بگیریم.

ماهی های رودخانه ای و دریایی به طور طبیعی بسیار مفیدتر از ماهی های کنسرو شده با مواد نگهدارنده هستند،اما باز هم در مقایسه با مصرف غذاهای آماده و فست فودها ،کنسرو ماهی الویت دارد؛به شرط آنکه سلامت آن تضمین شده باشد و در کنار آن سبزی های تازه هم استفاده شود.

از سوی دیگر تاریخ مصرف کنسرو ماهی تن نکته مهمی است که نباید آن را نادیده گرفت.کنسرو تن ماهی در صورت نگهداری در شرایط نامناسب یا سپری شدن تاریخ مصرف به سرعت فاید می شود و این نکته می تواند ناراحتی های گوارشی بسیار جدی در بدن ایجاد کند یا در مواردی شدیدتر سبب مرگ شود.طبق توصیه کارشناسان حتما باید کنسرو را با قوطی ،20 دقیقه در آب جوشاند و سپس مصرف کرد تا احتمال مسمومیت با آن به حداقل برسد.همچنین اگر کنسرو تن متورم یا ضربه خورده باشد باید از مصرف آن خودداری کرد.