متابولیسم یا سوخت و ساز بدن در بعضی افراد به‌طور ژنتیک بالاست، به همین دلیل این افراد هر چقدر هم غذا بخورند، چاق نمی‌شوند در عوض همین متابولیسم در بعضی پایین است و این افراد با خوردن کمترین غذا چاق شده و به آسانی لاغر نمی‌شوند.البته در این میان، برخی‌ها هم هستند که سوخت و ساز بدن‌شان معمولی است. بالا بردن  سوخت‌و‌ساز بدن آمال و آرزوی همه آن‌هایی است که می‌خواهند وزن کم کنند  اما این‌که با چه سرعتی بدن شما کالری می‌سوزاند به چند عامل بستگی دارد. همان‌طور که گفته شد، در برخی افراد این متابولیسم بالا ارثی است. سن و سال هم یکی از عواملی است که بر متابولیسم تاثیر می‌گذارد، در اغلب مردم بعد از 40 سالگی متابولیسم بدن افت می‌کند. درست است که شما نمی‌توانید افزایش سن، جنسیت یا ژنتیک خود را کنترل کنید اما راه‌هایی برای افزایش سوخت و ساز بدن وجود دارد.

چگونه عضله بسازید؟

بدن شما دائما در حال سوزاندن کالری است. حتی زمانی که هیچ کاری انجام نمی‌دهید، حدود 60 تا 70 درصد کالری مصرفی روزانه شما به همین صورت مصرف می‌شود، البته این مسئله بستگی کامل به حجم عضلات شما هم دارد. میزان متابولیسم در حال استراحت در افرادی که حجم عضلات‌شان زیاد است، بیشتر از دیگران است. در واقع هر نیم کیلو ماهیچه حدود 6 کالری برای سوخت‌ و ساز خود نیاز دارد درحالی‌که هر نیم کیلو چربی روزانه فقط 2 کالری می‌سوزاند که همین اختلاف کم در طولانی مدت زیاد خواهد شد. همان مثال  معروف قطره‌قطره....علاوه بر این، پس از یک جلسه تمرین مقاومتی ماهیچه‌ها در تمام بدن شما فعال شده و میزان میانگین متابولیسم روزانه شما را افزایش می‌دهند. 

بدن در فرآیند کالری سوزی به آب زیادی نیاز دارد. اگر شما حتی به‌صورت خفیف هم دچار کم آبی شوید ممکن است متابولیسم‌تان آهسته و کند شود. در یک مطالعه مشخص شد، میانسالانی که 8 لیوان یا بیشتر آب می‌خورند نسبت به آن‌هایی که 4 لیوان آب می‌خورند، کالری بیشتری می‌سوزانند. در تحقیق دیگری پژوهشگران آلمانی دریافتند، نوشیدن آب احتمالا نرخ سوختن کالری را در افراد بالا می‌برد. این تحقیقات نشان داد، افراد تحت آزمایش با آشامیدن حدود نیم لیتر آب، 30 درصد به سوخت‌و‌ساز بدن خود افزودند.
 چند وعده غذا بخورید 

غذا خوردن در کاهش وزن به شما کمک زیادی می‌کند. وقتی شما یک وعده پروپیمان می‌خورید و ساعات زیادی بین وعده‌ها چیزی نمی‌خورید، سوخت‌وسازتان کند می‌شود. داشتن وعده‌های کوچک یا میان‌وعده‌های غذایی بین 200 تا 400 کالری هر 3 تا 4 ساعت یک بار موجب افزایش متابولیسم شده و در نتیجه در طول روز کالری بیشتری می‌سوزانید. مطالعات نشان داده، افرادی که میان‌وعده استفاده می‌کنند،  در وعده‌های اصلی کمتر غذا می‌خورند.

نوشیدنی‌های سرد، بدن را برای سوزاندن کالری بیشتر در طول فرآیند هضم به فعالیت وا می‌دارد. تحقیقات نشان می‌دهد، 5 یا 6 لیوان آب حین تحرک می‌تواند 10کالری بیشتر بسوزاند. باز هم به‌نظر می‌رسد این 10کالری زیاد نیست اما بدون گرفتن رژیم، باعث کاهش نیم کیلوگرم در سال می‌شود. منافع این نوشیدنی‌ها را می‌توان در چای سرد یا قهوه هم دید، به شرط آن‌که از شیر و شکر چشم‌پوشی کنید.

 این هشدار را جدی بگیرید

فرآیند سوزاندن انرژی در متابولیسم بدن برای حفظ کارایی، نیاز به آب دارد. برای این‌که بدن‌تان کم آب نشود، بهتر است قبل از هر وعده غذایی یا میان وعده یک لیوان آب یا سایر نوشیدنی‌های غیرشیرین را میل کنید. در این حالت پر شدن معده با آب به کنترل اشتها کمک می‌کند. سعی کنید به جای مواد خشک از میوه‌ها و سبزی‌های آبدار استفاده کنید. آب علاوه بر کنترل اشتها درون بدن را شست‌وشو داده و دفع مواد زائد را تسریع می‌کند. آشامیدن حداقل 8 تا 10 لیوان آب در روز برای هر فرد ضروری است و در صورتی که فرد فعالیت بیشتری داشته باشد باید بیش از این میزان در روز آب بنوشد.

چاشنی نه تنها به غذا طعم می‌دهد بلکه متابولیسم را هم بالا می‌برد. از این‌رو یکی از بهترین روش‌های کاهش وزن بدون رژیم، افزودن ادویه بهغذاهاست. غذاهای پرادویه حاوی ترکیبات شیمیایی هستند که متابولیسم را بالا می‌برند. خوردن یک قاشق غذاخوری فلفل قرمز یا تند می‌تواند به‌طور موقت میزان سوخت‌وسازتان را تا 23درصد افزایش دهد. تحقیقات مختلف نشان داده، تاثیر این ادویه حدود یک ساعت است اما اگر شما به مصرف غذاهای تند عادت کنید، این تاثیر می‌تواند دائمی باشد. برای سوخت‌وساز سریع املت صبحانه و پاستای ناهار و سوپ شام‌تان را با ادویه تند و فلفل قرمز تند میل کنید.
سراغ پروتئین‌ها بروید

بدن برای هضم پروتئین در مقایسه با چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها 2 برابر کالری بیشتر مصرف می‌کند. اگر می‌خواهید رژیم متعادل داشته باشید، می‌توانید برخی‌کربوهیدرات‌ها را جایگزین غذاهای غنی از پروتئین کنید. این غذاها می‌توانند در زمان صرف غذا سریع سوخت‌وساز را آغاز کنند. منابع سالم پروتئین شامل گوشت گاو بدون چربی، ماهی، گوشت سفید، مرغ، آجیل، لوبیا، تخم‌مرغ و فرآورده‌های لبنی کم‌چرب است.

اگر شما یک قهوه‌خور قهار هستید، احتمالا روزهای‌تان را با افزایش انرژی و تمرکز شروع می‌کنید. در مطالعه‌ای مشخص شده است که با مصرف کافئین موجود در 2 فنجان قهوه، یک خانم 66 کیلوگرمی می‌تواند تنها در عرض 4ساعت 50 کالری بیشتر از حد معمول بسوزاند. یادتان باشد قهوه را بدون شیر بخورید چون اگر به قهوه شیر و شکر اضافه کنید بیشتر از آن‌که کالری بسوزانید، کالری دریافت می‌کنید.

نوشیدن چای سبز ترکیبی از کافئین و کاتچین را وارد بدن‌تان می‌کند و متابولیسم را افزایش می‌دهد. کاتچین نوعی آنتی‌اکسیدان قوی است که فواید زیادی در افزایش سوخت‌وساز بدن دارد. تحقیقات نشان می‌دهد، نوشیدن 2 تا 4 فنجان چای‌ سبز بدن را مجبور می‌کند روزانه 50 کالری بیشتر بسوزاند که این مقدار کالری حدود 2/2 کیلوگرم کاهش وزن در طول سال را به‌دنبال خواهد داشت.

رژیم‌های کم‌خوری- آن‌هایی که شامل خوردن کمتر از هزار کالری در روز است- برای هرکسی که امید دارد خیلی سریع به وزن ایده‌آل برسد، فاجعه‌آمیز است.اگر چه ممکن است این رژیم با تغذیه مناسب به کاهش وزن شما کمک کند ولی درصد بالایی از این وزن از دست رفته وارد عضله‌ها می‌شود. هر چه توده عضلانی کمتر باشد سوخت‌وساز هم کندتر است. در نهایت این رژیم منجربه داشتن بدنی می‌شود که به سختی کالری می‌سوزاند و خیلی سریع وزن اضافه می‌کند.
چگونه  ماهیچه بسازید؟

تاثیر غذاهای مختلف و نوشیدنی‌ها در سوخت‌وساز بدن تقریبا قابل مقایسه با آنچه برای کاهش وزن پایدار نیاز دارید، است. بهترین حالت برای ایجاد سیستم کالری‌سوزی، ساختن ماهیچه و فعال ماندن است. هر چه بیشتر در طول روز تحرک داشته باشید، بیشتر کالری می‌سوزانید. به یاد داشته باشید، ورزش صبحگاهی در افزایش متابولیسم شما تاثیر بسیار زیادی دارد.