مزایای روغن پالم

روغن درخت ”پالم“ نیز یکی از انواع روغن‌های گیاهی است. با این تفاوت که پالم یک میوه است و از دانه‌های روغنی برای استحصال روغن خبری نیست.

برای مصرف روغن پالم در ایران برنامه‌های زیادی داریم امروزه برای مصارف روغن در ایران از انواع این محصولات که همگی نباتی هستند استفاده می‌شود. روغن سویا، کوفولا، کلزا، دانه آفتاب‌گردان، پنبه و... انواع روغن‌هائی است که به ایران وارد می‌شود و در مقادیر بالا از کارخانجات به‌صورت بسته‌بندی شده ارائه می‌گردد.

روغن درخت ”پالم“ نیز یکی از انواع روغن‌های گیاهی است. با این تفاوت که پالم یک میوه است و از دانه‌های روغنی برای استحصال روغن خبری نیست. روغن پالم یک نوع صددرصد طبیعی و سالم است و مالزی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده این روغن (که بیش‌تر در مناطق حاره جهان عمل می‌آید) مطرح است. در گفت‌وگوئی با محمد رزالی‌بن‌محی‌الدین وابسته علوم سفارت مالزی در تهران به مزایا و نقاط قوت روغن پالم و مصرف آن اعم از صنعتی و خانگی پرداختیم. رزالی در این مصاحبه ? ساعته با حوصله و دقت فراوانی از نحوه بهره‌برداری و مزایای استفاده از روغن پالم در کشورهای مختلف جهان گفت. به‌گفته او مصرف این روغن هیچ نوع خطری را برای مصرف‌کننده در بر ندارد چرا که کاملاً طبیعی است. رزالی نسبت به برنامه‌های کنونی خودکفائی دانه‌های روغنی در ایران نیز اطلاعات بسیار بالائی داشت و معتقد بود که این برنامه‌ها دست آخر به‌جائی راه نمی‌برد.
ایران باید ?? درصد نیاز خود را به روغن وارد کند پس چه بهتر که موانع قانونی و استانداردهای سخت‌گیرانه برطرف شود تا مردم ایران یک روغن ”سالم“ استفاده کنند.
? پالم یک میوه است و برخلاف دیگر مواد اولیه روغن به‌صورت ”دانه“ تولید نمی‌شود. برای شروع صحبت‌هایمان از ارزش غذائی این میوه روغنی بگوئید.
ـ روغن پالم یکی از ?? نوع روغن خوراکی دنیاست که ارزش غذائی بسیار بالائی دارد اصلی‌ترین آن داشتن ویتامین A است که به این روغن رنگ قرمز خاصی می‌دهد. این رنگ قرمز نقطه مثبتی در روغن پالم محسوب می‌شود. نکته دیگر در روغن پالم وجود ویتامین‌های غنی از نوع E است که برای بدن بسیار مفید است. ترکیب این دو نوع ویتامین در بدن موجب می‌شود که غنای ویتامینی در بدن انسان به‌دست بیاید.
? این نوع ویتامین‌ها در دانه سویا یا دیگر دانه‌های روغنی وجود ندارد؟
ـ شاید این نوع ویتامین‌های E در دیگر دانه‌های روغنی هم وجود داشته باشد. اما باید گفت که این نوع ویتامین‌ها در پوسته دانه‌های روغنی وجود دارد نه در خود روغن. بنابراین روغن پالم در مقایسه با دیگر روغن‌ها ارزش غذائی بالائی دارد. علاوه بر این دو نوع ویتامین اصلی که بدن به آنها نیاز دارد یک‌سری ویتامین‌ها هم در روغن پالم وجود دارد که بسیار مفید است. مثل ترکیبات آنتی‌اکسیدان که این روغن را از سایر روغن‌های موجود در بازار متمایز می‌کند.
? بهره‌وری این نوع روغن در مقایسه با دیگر انواع روغن گیاهی چگونه است؟
ـ همه روغن‌ها طبیعی هستند. نمی‌توان گفت که یکی از انواع روغن‌ها بر دیگری مزیت دارد به‌دلیل این‌که هر نوع روغن مزایای خاص خود را دارد. ما هم به‌دنبال این نیستیم که بگوئیم روغن پالم تنها و بهترین روغن طبیعی دنیاست. اما بهره‌وری این روغن چیزی حدود ? برابر روغن‌های دیگر است. البته این آمار در مقیاس محصول به‌دست آمده در هر هکتار است. یعنی تولید روغن پالم از یک هکتار زمین ? برابر دیگر انواع دانه‌های روغنی است. در صورتی‌که برای دانه‌های روغنی رقم‌های دیگری به‌دست می‌آید. مثلاً کلزا ?/? تن در هکتار و یا سویا یک تن در هکتار عملکرد دارد. بنابراین کشت پالم از لحاظ کمبود زمین‌های کشاورزی به‌صرفه‌تر است. چرا که اگر زمین‌های بیشتری را برای تولید روغن اختصاص دهید فضا برای سکونت کم‌تر خواهید داشت. یکی از نقاط مثبت روغن پالم این مسئله است.
? از میوه پالم چند نوع روغن استحصال می‌شود؟
ـ دو نوع. اول از پوسته سخت پالم و دیگری از هسته داخلی. هر دو این روش‌ها از طریق فیزیکی به‌دست می‌آید نه از طریق شیمیائی. این هم یکی دیگر از نکات مثبت استفاده از روغن پالم است که در فرآیند استحصال آن هیچ نوع مواد شیمیائی و احتمالاً سرطان‌زا استفاده نمی‌شود.
از خصوصیات دیگر روغن پالم این است که به اشکال مختلف جامد، نیمه‌جامد و مایع قابل مصرف و ارائه است. البته برای جامد ساختن این روغن نیازی نیست که از هیدروژن استفاده شود. هیدروژن در روغن موجب ایجاد بیماری‌های مختلفی از جمله سرطان می‌شود و این هم یکی دیگر از مزایای روغن پالم است.
? روغن پالم کاربرد غیرخوراکی هم دارد؟
ـ بله علاوه بر تغذیه در حوزه‌های بهداشتی و داروئی هم کاربرد دارد. استحصال این روغن همان‌گونه که گفتم به‌صورت فیزیکی است و به همین دلیل هیچ صدمه‌ای به محیط زیست نمی‌زند و مواد زائد برای محیط زیست به بار نمی‌آورد. تنها چیزی که برای این فرآیند فیزیکی لازم است خلاء و حرارت است.
توجه کنید که مهم نیست چه روغنی استفاده شود فقط باید طبیعی باشد و مواد شیمیائی در آن استفاده نشده باشد. گاز هیدروژن برای جامدسازی روغن تولید اسیدهای چرب ترانس می‌کند و حتی برای بیماران قلبی نیز مضر است. حتی توصیه می‌شود که بیماران قلبی از این نوع روغن‌ها استفاده کنند.
? به‌طور خاص در صنعت بهداشتی آرایشی یا داروئی استفاده‌ای از روغن پالم می‌شود؟
ـ در حال حاضر روغن پالم بیشتر مصرف غذائی دارد. اما ?? تا ?? درصد روغن پالم برای مصارف غیرغذائی است. مصارف متعددی هم در صنعت غذا دارد. در شکلات یا بستنی‌ها یا کافی‌میت‌ها که هرکدام در جای خود استفاده از روغن پالم را دارند. در مورد مصارف غیرغذائی و داروئی هم باید گفت که به اشکال مختلفی روغن پالم استفاده می‌شود.
? در مورد مصرف روغن پالم و میزان صادرات این نوع روغن به کشورهای جهان آماری دارید؟
ـ ترکیه، چین، ژاپن، کشورهای اروپائی و آمریکائی بازارهای جدید برای روغن پالم محسوب می‌شود. شما بدون این‌که اطلاع داشته باشید روغن پالم را در زندگی هرروزه‌تان استفاده می‌کنید. هم‌اکنون محصولاتی مثل ”چی‌توز“ یا ”پریس“ از روغن پالم استفاده می‌کنند. بسیاری از محصولات در بازار به‌صورت ترکیبی عرضه می‌شود یا محصول ذرت، کلزا یا آفتابگردان خیلی کم در بازار وجود دارد. اکثر این محصولات با روغن پالم عرضه می‌شود. حتی در صابون‌سازی روغن پالم استفاده می‌شود. چربی‌های حیوانی عمده مواد اولیه تشکیل‌دهنده صابون است. اما این موضوع شاید برای یک مسلمان که از ذبح اسلامی دام مطمئن نیست مشکل‌ساز باشد. روغن پالم این مشکل را حل کرده است.
هم‌اکنون صنعت صابون‌سازی پاکستان به‌صورت صددرصدی از روغن پالم بهره می‌گیرد. روغن پالم از یک درخت به‌دست می‌آید بنابراین کاملاً می‌توان به موازین شرعی آن اطمینان داشت. به هر حال ایران هم بازار جدیدی است و چند سالی می‌شود که روغن پالم در آن به فروش می‌رود. در حال حاضر مصرف روغن پالم در ایران به ??? هزار تن در سال می‌رسد.
? از صحبت‌های شما این‌گونه استنباط می‌شود که روغن پالم بیشتر مصرف صنعتی دارد تا خانگی. درست است؟
ـ در حال حاضر فقط به‌صورت صنعتی ارائه می‌شود. در کشورهای واقع در مناطق حاره و نزدیک خط استوا چون تولید روغن پالم بالاست به‌طور مستقیم برای مصرف روغن در منازل هم از روغن پالم استفاده می‌شود. چون روغن‌های تولیدشده از سویا یا کلزا برای آنها گران تمام می‌شود. از جانب دیگر روغن پالم برای مصرف خانگی نیاز به یک پردازش خاص غذائی هم دارد.
? کارخانه‌های روغن ایران، روغن خام را وارد کرده و تولید می‌کنند. یعنی خود فرآیند روغن‌کشی را انجام نمی‌دهند. امکان این‌کار در مورد روغن پالم وجود دارد؟
ـ بله این ممکن است. در ایران استانداردهائی اجراء می‌شود که استفاده از روغن‌های صددرصد خالص را در مصارف خانگی برای روغن‌های سرخ‌کردنی مورد استفاده در رستوران‌ها، بیمارستان‌ها و... مجاز می‌داند. یعنی از لحاظ قانونی مشکلی در این زمینه وجود ندارد. اما این‌که روغن پالم وارد ایران شود و در کارخانجات ایران فرآوری شود باید گفت که چندان اقتصادی نیست چون باید در حجم بالا صورت بگیرد. مثلاً برای ??? تن در روز فرآوری روغن پالم هزینه بسیار بالائی دارد، بنابراین ترجیح این است که در کشورهای مبدأ تولیدکننده این فرآوری صورت بگیرد. اما پس از جابه‌جائی و حمل و نقل این روغن هم مثل روغن‌های دیگر افت کیفیت پیدا می‌کند. بنابراین لازم است که در محل استفاده روغن پالم کمی فرآوری مختصر بر روی روغن انجام پذیرد تا برای مصرف انسانی آماده شود. این موضوع برای دانه سویا هم به‌کار می‌رود. سویا به‌صورت صددرصد خام وارد نمی‌شود بلکه به‌صورت نیمه فرآوری شده وارد می‌شود و در کارخانجات روغن‌کشی فرآوری مجدد بر روی آن صورت می‌گیرد و سپس بسته‌بندی شده و در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد.
? میزان تولید روغن پالم در مالزی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده این نوع روغن چقدر است؟ آیا از کشورهای دیگر تولیدکننده این نوع روغن رقیبی هم دارید؟
ـ مالزی تقریباً ?? میلیون تن در سال تولید روغن پالم دارد. بقیه کشورها مثل پاپوا گینه‌نو، کلمبیا، نیجریه و تایلند و اندونزی هم تولید روغن پالم دارند. البته مالزی و اندونزی حدود ?? درصد تولید جهانی این محصول را در اختیار دارند. پیش‌بینی می‌شود که کشورهای آمریکائی هم به این جمع اضافه شود.
البته تولید مالزی در حال افزایش است و این به‌دلیل وجود زمین‌های مستعد کشت پالم در این کشور است. چیزی حدود ?/? میلیون تن از تولید روغن پالم مالزی به مصرف داخلی می‌رسد و بقیه به کشورهای دیگر صادر می‌شود. این را هم بگویم که روغن پالم به‌عنوان میوه درخت پالم در مناطق حاره و در فاصله ?? درجه خط استوا به‌عمل می‌آید. رشد تولید روغن دانه سویا در نتیجه بهیاست‌های به‌کار گرفته شده توسط آمریکا افزایش یافته است. البته در کنار سویا، روغن‌های دانه کلزا، کانولا و ذرت هم تولید می‌شود. ?? درصد مصرف روغن در جهان در اختیار این نوع دانه‌های روغنی است و سهم کوچکی از بازار در اختیار دیگر دانه‌های روغنی است. بنابراین وقتی که از انواع روغن صحبت می‌کنیم باید به این موضوع توجه داشته باشیم که تمامی این محصولات متأثر از شرایط و عوامل خاصی است.
? آقای رزالی! شما مصرف روغن پالم را در یک نگاه کلی در ایران چگونه می‌بینید؟ با توجه به این‌که قبلاً گفتید ایران سالیانه ??? هزار تن روغن پالم وارد می‌کند. ضمن این‌که خبر دارید که در ایران برنامه‌های عظیمی برای کشت دانه‌های روغن اعمال می‌شود.
ـ ایران فقط حدود ?? درصد از نیاز به روغن خود را از طریق روغن داخلی تأمین می‌کند که البته این رقم پیش از این ?? درصد بوده است. در حال حاضر دولت یارانه‌های سنگینی را به کشاورزان برای کشت دانه‌های روغنی پرداخت می‌کند. اما باید توجه داشت که برای کشت دانه‌های روغنی در ایران محدودیت‌های طبیعی فراوانی وجود دارد. به هر حال زمین‌های آماده کشاورزی در ایران محدود است. مگر این‌که سراغ زمین‌های بایر بروید که این هم جواب نمی‌دهد. چون منابع آب برای کشت دانه‌های روغنی حرف اول را می‌زند، کشت دانه‌های روغنی در ایران پرهزینه است. اگر دولت یارانه لازم را پرداخت نکند بسیاری از کشاورزان اقدام به این‌کار نخواهند کرد.
در بهترین حالت ممکن است ایران ?? درصد از نیاز خود به روغن را تولید کند. اگر هم قصد داشته باشید که به زمین‌های دیگر کشاورزی روی بیاورید. مثل زمین‌های زیر کشت گندم که این به ادامه روند کشت دیگر محصولات صدمه خواهد زد. بنابراین صادرات روغن به ایران همچنان ادامه خواهد داشت. حال چه روغن به‌دست آمده از دانه‌های روغنی یا روغن پالم. من اعتقاد ندارم که روغن پالم یک روغن ارزان است. اما در مقایسه با دیگر روغن‌ها ارزان‌تر است.
? یعنی با برنامه‌های دولت ایران برای خودکفائی دانه‌های روغنی نشانه‌هائی از کاهش واردات روغن پالم از مالزی دیده نشده است؟ به‌عبارت دیگر مشکل خاصی در زمینه صادرات روغن پالم به ایران نداشته‌اید؟
ـ در مورد سیاست‌های خودکفائی دانه‌های روغنی ایران باید گفت که موانع و مشکلات بسیاری در این راه وجود دارد. ایران باید راجع به این سیاست‌ها بازنگری کند. چرا که باید بررسی شود که چگونه و با چه هزینه‌ای قرار است این خودکفائی به‌دست بیاید. در حال حاضر برنامه‌های خودکفائی در دانه‌های روغنی با سه برابر هزینه‌ای که باید پرداخت شود در ایران اجراء می‌گردد.
در عرض ? سال گذشته صادرات روغن پالم به ایران تقریباً ?? درصد افزایش داشته بنابراین باید بگویم که این سیاست‌ها تأثیری بر واردات روغن پالم نداشته است. از طرف دیگر نیاز به سایر دانه‌های روغنی مثل سویا به عوامل مختلف بستگی دارد. خودکفائی برای ایران یک برنامه بلندپروازانه است و فکر می‌کنیم در نهایت خوشبینی ایران هیچ‌وقت سابقه خوبی از کشت دانه کلزا نداشته است. در سال آینده پیش‌بینی‌ها بر این اساس است که تولید کلزا در ایران به ??? هزار تن برسد. اما این تولید ناچیز به زحمت ?? درصد بازار ایران را جوابگوست. من معتقدم روغن پالم تهدیدی برای ایران به حساب نمی‌آید.
? جنابعالی برای گسترش مصرف روغن پالم در ایران به‌عنوان یک روغن صددرصد طبیعی چه پیشنهادی دارید؟
ـ البته منظور من این نبود که روغن‌های دیگر ”مضر“ است. این فرآیند هیدروژنه کردن روغن است که برای سلامتی زیان‌آور است. اگر روغنی هیدروژنه نباشد سالم و طبیعی است. اما در مورد سئوال شما باید بگویم که در اصل دلیل حضور من در اینجا همین است. ما به‌دنبال گسترش فرهنگ مصرف روغن پالم در صنایع ایران هستیم. به‌دنبال همکاری با صنایع مختلف هستیم تا به آنها برای تولید یک محصول سالم کمک کنید. یکی از کارهائی که باید انجام شود این است که مشخصات استانداردها بهبود پیدا کند. طبق پروژه‌ای که طی یک‌ماه آینده در دست اجراء داریم ?? درصد روغن پالم در روغن‌های خوراکی استفاده خواهد شد. ”سوپراولین“ (Super Oleain) به بازار معرفی خواهد شد که صددرصد آن روغن پالم است. به‌همین دلیل هم هست که اعتقاد دارم باید در استانداردها تجدیدنظر شود تا از این محصول بتوان به‌صورت صددرصد خالص استفاده کرد.
? در واقع بزرگ‌ترین مشکل حاضر شما همین استانداردها هست؟
ـ استانداردها به کمی تغییر و اصلاح نیاز دارد. به‌عنوان مثال وقتی روغن پالم برای محصولات معروف چیپس استفاده می‌شود چرا مردم نتوانند به‌صورت خوراکی از آن استفاده کنند؟ این استانداردها هم‌اکنون هم در حال تغییر و بازنگری هستند.
? برنامه‌های آینده شما برای حضور در ایران چیست؟
ـ در حال حاضر برنامه‌هائی برای حضور در کارخانه‌های بزرگ در ایران داریم که به‌صورت طبیعی روغن پالم را در ایران تولید کنند. ما کار زیربنائی کردیم و به‌جای تبلیغ برای مصرف روغن پالم به‌دنبال توسعه مصرف روغن پالم در ایران هستیم. وقتی کار زیربنائی انجام گیرد حتی در روغن لادن تولیدشده در ایران هم روغن پالم استفاده می‌شود. روغن پالم برای مصرف سرخ‌کردنی بسیار پایدار است. تا ??? درجه سانتی‌گراد و به مدت ?? ساعت قابل حرارت دادن است بدون این‌که مشکلی به‌وجود بیاید. در حالی‌که شاید برای روغن‌های دیگر این موضوع صدق نکند. این روغن ?? برابر پایدارتر از روغن‌های دیگر است و بالاتر از روغن‌های دانه پنبه کلزا و سویا قرار دارد. از این روغن برای مصارف خوراکی می‌توان استفاده کرد و هیچ پایه علمی برای رد کردن این موضوع که روغن پالم روغن شماره یک سرخ‌کردنی است وجود ندارد.
? مزایای روغن پالم را بارها گفتید. در مورد قیمت هم صحبت کنید و این که قیمت این محصول برای واردات به صرفه است؟
ـ در محصولات مختلف روغن پالم قابل استفاده است. این به صرفه‌جوئی هزینه‌ها کمک می‌کند و تولیدکننده‌ها بیشتر راغب به استفاده از این روغن می‌شوند. این محصولات با قیمت بسیار پائین‌تری نسبت به دیگر روغن‌ها عرضه می‌شود. من به شما قول می‌دهد در سال‌های آینده این مزایا موجب می‌شود که قیمت روغن پالم نسبت به دیگر انواع روغن‌ها هم‌چنان کم‌تر باشد.
? یک سئوال دیگر و این‌که تاکنون با مقررات وارداتی گمرک ایران نیز مشکلی داشته‌اید؟
ـ ? سال پیش مشکلاتی وجود داشت چون در آن زمان تعرفه گمرکی برای روغن دانه سویا صفردرصد بود اما برای روغن پالم ?? درصد اما با مذاکرات مختلفی که انجام دادیم آنها را متقاعد کردیم که روغن پالم هم یک نوع روغن مثل دیگر روغن‌هاست. در حال حاضر هیچ تفاوتی میان روغن پالم با دیگر روغن‌ها از نظر عوارض واردات وجود ندارد و ?? درصد تعرفه گمرکی برای آن وضع شده است.
همین‌قدر که در حال حاضر تبعیضی در مورد واردات روغن پالم در ایران وجود ندارد خوشحالم و امیدوارم مالزی در سال‌های آینده به‌عنوان یک کشور اسلامی بتواند از نرخ‌ تعرفه‌های توجیحی برخوردار شود و بتوانیم از این شیوه به تجارت روغن پالم در ایران بهبود بخشیم.